Toen Sebastian Kneipp (1821-1897) in 1849 in een klein boekje van Sigmund Hahn over de ‘Kracht en werking van fris water’ gelezen had, was dit voor hem de laatste hoop; zijn arts had hem tegen zijn tuberculose alleen maar suikerwater en bier geadviseerd. Kneipp begon zich na de adviezen van Hahn zelf te behandelen met een koude training met water. Deze training omvatte drie elementen: actieve lichamelijke opwarming, korte afkoeling en dan nogmaals actieve opwarming. Concreet betekende dit dat Kneipp twee tot drie keer wekelijks naar de rivier de Donau liep, kort ging badderen en dan met gezwinde spoed weer terug naar huis liep.

Dit was succesvol. Kneipp werd weer gezond en maakte de hydrotherapie, de watertherapie, tot een van de belangrijkste zuilen van zijn behandelingsconcept. Het uitgangspunt voor hem was hierbij de mensen in “lijf en ziel” te sterken en zo hun weerstand te verhogen. Om dit te bereiken adviseerde hij mensen, naast de watertherapie, over voeding, beweging, kruidengeneeskunde en structuur in hun leefstijl.

Wat kan Hydrotherapie?

Hydrotherapie (hydros = water) is het gebruik van water ter preventie en behandeling van ziekten. Een goed idee – want water is overal verkrijgbaar. En, in tegenstelling tot veel andere geneesmiddelen – het is niet duur. Bijkomend voordeel: thuis, maar ook op reis, hebben we een geneesmiddel tot onze beschikking wat direkt uit de kraan komt.

We kunnen ons lichaam hiermee activeren, stimuleren, sterken, verfrissen en conditioneren. Daarnaast kan water het lichaam verwarmen en ontspannen, maar kan het ook reinigen en ontslakken, want de huid is ook een belangrijk opname -en uitscheidingsorgaan.

Terwijl Kneipp de hydrotherapie vooral voor de koude training en ‘bloedreiniging’ gebruikte, is hydrotherapie vanuit ons huidig standpunt vooral in te zetten bij storingen in de regulatie (bijv. bij nerveuze klachten, slaapproblemen etc.), problemen van het bewegingsapparaat, problemen met de bloedsomloop, bepaalde hartziekten, maag- en/of darmklachten.

Wat heeft water voor een werking?

Water werkt voornamelijk als temperatuurprikkel. Warmte en kou hebben hierbij totaal verschillende werkingen.

Werking van warm water:

• De bloedvaten verwijden zich, de huid wordt beter doorbloed
• Het hart gaat sneller kloppen
• De spierspanning wordt minder
• De bronchiën verwijden zich
• De aanmaak van zweet en andere afscheidingen wordt gestimuleerd

Warmte werkt ontspannend en ontkrampend. Dat betekent: gebruik van warm water is vooral goed als het lichaam koud is, je je spieren wilt ontspannen, als je passief warmte wilt toe voeren, bijvoorbeeld door een warm (voeten)bad of het lichaam gewoon warmte nodig heeft.

Werking van koud water:

• Vaten van de huid trekken samen
• De spieren worden versterkt doorbloed
• De spierspanning wordt verhoogd
• Binnen in het lichaam wordt de stofwisseling versneld
• In de koude gebieden wordt de stofwisseling gereduceerd

Het lichaam reageert (als het een goed reactievermogen heeft) op de afkoeling met een actieve opwarming, waardoor de behandelde gebieden weer warm en goed doorbloed worden.

Met andere woorden: een koude prikkel verfrist, activeert, versterkt, maakt wakker, laat het lichaam zelf actief worden om het afgekoelde gebied zelf weer te verwarmen. Het activeert de bloedcirculatie en de lymfecirculatie. Dit is de koude training die Kneipp bedoelde.

Bij de vraag wanneer je een warmwaterbehandeling en wanneer je een koudwaterbehandeling gebruikt, is het belangrijk om goed te kijken hoe de conditie en vitaliteit van de mens is. Het doel is altijd om het gehele organisme te ondersteunen en niet te verzwakken.

Er mag geen te sterke prikkel door te koud of te heet water gegeven worden, geen snelle wisseling van warm naar koud of omgekeerd, of geen te groot oppervlakte behandeld worden (bijvoorbeeld geen heet bad bij verkoudheid als je het met een warm voetenbad ook voorzichtiger aan kunt doen).

Als je watertherapie zelf wilt toepassen zijn te grote prikkels de grootste fout die je kunt maken. Belangrijk is ook of je al getraind bent in bijvoorbeeld wisselbaden óf dat je andere ziekten hebt (bijvoorbeeld een hartaandoening of een doorbloedingsstoring van de huid).

Hydrotherapie wordt, vooral in Duitsland, in speciale klinieken en kuuroorden toegepast. Er is echter ook een tal van toepassingen die je zelf thuis kunt proberen.

Tips voor thuis:

Uitwendig gebruik – Toepassing van een koude prikkel

• De “Kneippsche espresso tegen vermoeidheid”

Als je moe en helemaal op bent kun je koel of koud water over de binnenkant van je onderarmen laten stromen.

• Koude kompres op je voorhoofd bij hoofdpijn

Als je hoofdpijn hebt kun je een washandje in koud water onderdompelen, goed uitwringen, op je voorhoofd leggen en uitrusten. De ogen hierbij dicht doen.

• Koude wikkel om je kuiten bij hoge koorts (boven de 39 graden)

Per been een gevouwen doek van linnen of katoen in water van ca 20 graden onderdompelen en goed uitwringen (er mag geen water meer uit het doek druppelen).

Bij kinderen de watertemperatuur zodanig instellen dat deze iets onder de lichaamstemperatuur van dat moment ligt. Doeken glad strijken en strak (!) om de onderbenen wikkelen, de voeten blijven vrij. Een ander hand- of theedoek eroverheen wikkelen. Deze doek moet aan beide kanten over de vochtige doek heen liggen.

Hierover heen wikkel je een wollen sjaal (niet op de huid laten komen ivm eventuele kriebel door de wol). Duur van de wikkel ca. 30 minuten; daarna benen goed afdrogen. Eventueel na een uur herhalen. Bij hogere koorts is de wikkel vaak al na 10 minuten doorgewarmd en kan dan al vernieuwd worden. Na 3 keer gewisseld te hebben een pauze van een half uur inlassen.

Attentie: Alleen toepassen als de voeten en benen goed warm zijn. Als de voeten tijdens de behandeling koud worden, direct stoppen!

Uitwendig gebruik – toepassing van een warme prikkel

• Warm voetenbad

Bij onderkoeling, ter preventie van een verkoudheid, bij uitputting maar ook als aangenaam onderdeel van een avondritueel om tot rust te komen.

Het water moet op lichaamstemperatuur zijn. De duur van het voetenbad is ongeveer 10 – 15 minuten.

Tip: met een lepel zeezout, natron of een beetje azijn in het water bevorder je de ontzuring van je organisme en ondersteun je het lichaam om beter te kunnen functioneren.

Wissel van warmte en kou

Als je wakker en energiek wilt worden: begin de dag met een warme douche en sluit af met een korte douche van koud water. De waterstraal moet hierbij geleidelijk van de periferie (dus vanuit de voeten en handen) in de richting van je hart worden geleid. Geen koud water op de nierstreek geven.

Wat er zou moeten gebeuren is het volgende: het lichaam zal zichzelf opnieuw aangenaam opwarmen. Dus ga het niet overdrijven met het koude water 😉

Over het algemeen geldt:

Probeer, zoals Kneipp het bedoelt, jezelf te trainen met koude prikkels. Ga in de frisse lucht wandelen, ook bij slecht weer of bij regen.

En dan nu nog een tip voor de inwendige toepassing van water:

Water drinken!

• Als een verkoudheid in aantocht is:

Merk je dat je verkouden wordt, drink dan ‘s avonds een groot glas koud water. Dit heeft via je vegetatief zenuwstelsel (de vagus nervus) een algeheel effect op de verhoging van je weerstand.

• Tegen een trage darm

‘s Ochtends voor het ontbijt een groot glas warm of heet water drinken.

Bedankt voor het lezen van deze blog!

Vind je dit een waardevol artikel en wil je meer weten over wat Puur Genezen voor je kan betekenen, klik hier voor meer informatie of maak een gratis (skype-) afspraak met mij!

Ik verheug mij op onze ontmoeting!
Anna